De overgangen van de planeten

Jupiter - Inleiding

---

Jupiter is de grootste planeet in het zonnestelsel. Trek men de massa van de Zon van de totale massa af, dan blijft vooral Jupiter over. Die fysieke dominantie werd door de ouden al erkend. Zij zagen zijn helderheid en merkten dat hij, na Saturnus, het langzaamst beweegt van de zeven traditionele planeten. Of men toen begreep dat dit met Jupiters massa te maken had, weten wij niet. In de middeleeuwen sprak men over Jupiter als de op één na meest “ponderous” planeet na Saturnus; in het Latijn betekent dat woord zowel traag als zwaar. Zijn langzame omloop en zijn helderheid bezorgden Jupiter al vroeg in de astrologie de titel “Koning der planeten”, net zoals de god Jupiter (in het Grieks Zeus, in het Babylonisch Marduk) koning der goden was.

De Latijnse naam Jupiter stamt uit een oude Indo-Europese wortel met de betekenis “hemelvader” of “dagvader”. Een kleur die vaak met Jupiter wordt geassocieerd, is het blauw van de daghemel. Dat helpt ons de voornaamste bijzonderheid van Jupiters energie in de astrologie te begrijpen. Op een zonnige dag ziet men een troostende kom van blauw van horizon tot horizon. Die lijkt ons te beschermen tegen alles wat zich boven de hemel zou kunnen bevinden. Overdag zijn alleen de Zon en, in bepaalde fasen, de Maan zichtbaar. Alle andere hemellichamen worden door het verstrooide licht in de atmosfeer verborgen. Juist die atmosfeer, door Jupiter gesymboliseerd, geeft ons het blauwe beeld. Daaruit ontstaat de centrale moeilijkheid die Jupiter biedt. De blauwe hemel is immers slechts schijn. Boven de atmosfeer ziet de daghemel er net zo uit als de nachtelijke hemel, met één verschil: een verblindend heldere Zon in het midden. Dat is het ware beeld. Jupiter, heerser van de daghemel, vertegenwoordigt dus een vorm van illusie.

Met welke menselijke verschijnselen komt die illusie overeen? Zij komt overeen met de “werkelijkheden” van sociale afspraken, conventies en culturen in al hun variëteiten. Wanneer men in de eigen cultuur is ondergedompeld, ziet men de verschillen tussen culturen niet. Men beschouwt de eigen cultuur als “echt”. In termen van de Indiase filosofie correspondeert Jupiter met een belangrijk aspect van Maya, de illusie. Niet de fysieke wereld is illusie, maar de sociale wereld, de wereld van de consensus-realiteit.

Traditioneel wordt Jupiter het “Grote Weldoenende” genoemd, terwijl Venus het “Kleine Weldoenende” is. Voor de meesten leidt conformiteit aan de consensus-realiteit, en het vermogen die te benutten, tot succes zoals dat in de meeste culturen wordt gemeten. Jupiter wordt daarom vaak voorgesteld als een welwillende koning die geschenken, vrede en comfort uitdeelt. Dit is niet geheel onjuist, al overdrijven astrologen de gunstige kanten wel eens. De Jupiter-energie heeft ook een schaduwzijde. Wie de consensus bedreigt, ontmoet die kant. Dat overkomt ketters en allen die de aannames van de consensus-realiteit niet onderschrijven. Bovendien ontwikkelen velen die het meest profiteren van de consensus een gevoel van aanspraak, alsof zij automatisch al het goede verdienen. Zelfs als zij alles bezitten, willen zij nog meer. Hebzucht wordt niet vaak met Jupiter verbonden. Toch kan Jupiter, onder bepaalde omstandigheden in de horoscoop, op een grenzeloos verlangen naar rijkdom en bezit wijzen.

Uit het voorgaande blijkt dat Jupiters energie volledig binnen het “normale bewustzijn” valt. Zij kan iemand richting religie leiden, maar dan gaat het om orthodoxie, kerken en tempels. Mystieke spiritualiteit hoort eerder bij de hogere kant van Saturnus en bij de energie van Neptunus.

De energie van Jupiter wordt vaak ervaren als vrijgevigheid. Dat klopt. Het is echter de vrijgevigheid van een edele koning die goede zaken uitdeelt aan zijn onderdanen, niet de vrijgevigheid van compassie.

Hoewel Jupiters energie uiteindelijk een illusie vertegenwoordigt – de consensus-realiteit – kunnen mensen niet zonder die illusie. Onze macht om de natuur te domineren komt voort uit ons vermogen in groepen te werken, te organiseren en gezamenlijk te plannen. Wij kunnen dus niet zonder deze illusie. We kunnen echter wel onthouden dat het om een illusie gaat. Wanneer mensen het hebben over de “feiten van het echte leven”, bedoelen zij meestal het leven volgens de illusie met haar onjuiste aannames en doelen. De principes die mensen als waar beschouwen, zijn alleen werkzaam omdat ze de mensheid tot een moeilijk te overwinnen kracht bundelen. Als een samenleving iets duidelijk onwaars in haar consensus-realiteit opneemt, is dat een teken dat de orde op instorten staat. Daarom is het essentieel dat ten minste enkele mensen steeds naar de waarheid zoeken die voorbij de sociale consensus ligt – de zwarte hemel met de stralende Zon boven het blauwe uitspansel.

Eigenschappen van Jupiter

Jupiter wordt traditioneel beschouwd als een evenwichtige combinatie van het Natte en het Hete. Zijn weldoende aard komt uit twee factoren voort. Ten eerste werden het Natte en het Hete in de oude natuurfilosofie als voedend en voortbrengend gezien, in tegenstelling tot het Koude en het Droge, die vernietigend werkten. Ten tweede is geen van beide kwaliteiten bij Jupiter buitensporig. Ze zijn gematigd en in balans. In het Ptolemeïsche systeem bestaan zowel Jupiter als Venus uit deze twee kwaliteiten, en beide in gematigde mate. Het verschil is dat Jupiter meer Hitte en minder Natte bevat, terwijl Venus meer Natte en minder Hitte heeft. Bij de Arabische astrologen werd de Hitte van Venus vervangen door Kou. In het deel over Venus heb ik beargumenteerd dat Venus in wezen uit het Natte bestaat en licht kan verschuiven op de as Warmte - Kou. Toch zijn in zowel het Ptolemeïsche als het Arabische systeem de kwaliteiten gematigd en dus weldoend. De overeenkomsten in de kwaliteiten van Venus en Jupiter maken dat beide groei en toename bevorderen, of het nu om biologische groei, inkomensgroei of een andere vorm van expansie gaat.

Polariteit

De naam Jupiter, waarvan de eerste lettergreep uit een wortel voor “dag” of “hemel” komt, wijst er al op dat Jupiter een diurnale planeet is. In het Hellenistische schema is hij de op één na meest diurnale planeet na de Zon. Symbolisch is dat logisch, want de schadelijke kant van Jupiter verschijnt bijna alleen wanneer hij met te veel nachtelijke energie wordt vermengd. Bij daglicht, dat voor het licht van het menselijke bewustzijn staat, ziet men wanneer iets te veel is. Staat Jupiter gunstig ten opzichte van zijn secte, dan weet men wanneer men moet stoppen. Staat hij buiten secte, dan neigt hij tot overdaad. Dat kan variëren van gewichtstoename en overmatige genietingen tot het gevoel dat men anderen niets verschuldigd is terwijl anderen alles aan één te danken hebben.

Gemak of Moeilijkheid bij het Omgaan met Jupiter

De meeste mensen ervaren Jupiter positief. Ze voelen zich goed. Daarom noemen velen Jupiter het “Grote Weldoenende”. Zelfs wanneer men zijn energie negatief en destructief gebruikt, begint het meestal aangenaam, ook al eindigt het soms anders. Denk aan een heerlijke maaltijd met rijk eten en te veel drank, gevolgd door de ochtend erna. Jupiter heeft ook een beschermende kwaliteit. Een koning moet tenslotte zijn onderdanen beschermen. Zelfs wie de Jupiter-energie niet gebruikt om rijkdom te verwerven, wordt met een krachtig geplaatste Jupiter zelden echt arm, mits men in een redelijk welvarend land leeft. In een land waar armoede de norm is, is meer nodig dan een gunstig geplaatste Jupiter om armoede te voorkomen.

Behalve voor mensen die de Jupiter-energie uiten als arrogantie, aanspraak of buitensporige trots, geldt dat personen met een sterk geplaatste Jupiter doorgaans prettig gezelschap zijn. Ze zijn geestig, extravert en relatief zorgeloos.

In de volgende tekst zal veel worden gesproken over beide kanten van Jupiter, net zoals ik dat heb gedaan bij de twee zogenoemde “malefics”, die ook een positieve zijde hebben naast de negatieve kwaliteiten. Laat-klassieke neoplatonisten erkenden dat de planeten op zichzelf noch malefic noch benefic waren. Het is de manier waarop wij ons op hen afstemmen of dat nalaten die sommige planeten weldoend en andere schadelijk doet lijken. Zij zagen de planetaire energieën als goddelijk en volledig positief. Ons normale bewustzijn accepteert sommige energieën echter gemakkelijker dan andere en probeert de rest vaak geheel af te wijzen.

Functie in de Geboortehoroscoop

Inwendige Manifestaties

De energieën van Jupiter in de geboortehoroscoop hebben vooral te maken met vooruitgang. Jupiter, behorend tot het Natte, kan dingen samenvoegen en grotere, complexere structuren creëren uit kleinere, eenvoudigere. Diezelfde eigenschap helpt u in de bestaande sociale orde in te passen, uiteraard afhankelijk van de plaatsing van Jupiter in uw horoscoop.

De persoonlijkheidskenmerken die Jupiter schenkt, gaan over optimisme, vrolijkheid en het gevoel thuis te horen in de cultuur waarin u bent geboren. Ze omvatten het vermogen uw horizon te verbreden en verder te kijken dan anders mogelijk zou zijn. Vaak merkt men dat Jupiter geluk lijkt aan te trekken. Dat is niet helemaal juist. De Jupiteraanse persoonlijkheid, ook wel joviaal genoemd, ziet haar omgeving in termen van verbanden en systemen. Daardoor herkent zij kansen eerder dan de meesten. Zij heeft ook een uitstekend gevoel voor timing. Toch is het voor deze mensen moeilijk anderen ervan te overtuigen dat hun succes meer is dan geluk. Ze kunnen een rationele verklaring geven voor wat zij intuïtief aanvoelden. Jupiter-energie is intuïtief. Sommigen kunnen bovendien verwoorden wat zij zien en zagen, zodat zij goede leraren zijn. Zij kunnen anderen het volledige leerproces duidelijk maken.

Uitwendige Manifestaties

Uitwendig uit zich Jupiter vaak in bovengemiddeld succes. Wanneer dit niet het geval is, komt dat meestal doordat de betrokkenen niet sterk gemotiveerd zijn om op de conventionele manier naar succes te streven. Er is wel een gevoel van trots dat erkenning wil voor bereikte kennis en prestaties. Zulke personen zijn niet ongevoelig voor status, maar zij zijn minder bezig met de financiële kant.

Een opmerkelijke eigenschap van een sterke Jupiter is dat hij iemand naar succes leidt zonder directe competitie, alsof er geen wedstrijd gewonnen hoeft te worden. Dat gedrag is eerder typisch voor de Zon of Mars. Als u een Jupiter-type bent, meet u succes af aan uw eigen verleden. U zoekt voortdurend tekenen van groei en ontwikkeling. De status die bij Jupiter hoort, komt doordat u ogenschijnlijk of daadwerkelijk uitblinkt in uw beroep, vak of carrière, mits de andere factoren gelijk zijn.

Of Jupiter in uw horoscoop in de juiste secte staat, kan belangrijk zijn. Er zijn drie criteria. Het belangrijkste is dat Jupiter beter werkt bij een daggeboorte. Ten tweede moet Jupiter, als de geboortekaart diurnaal is, boven de horizon staan. Is de kaart nocturnaal, dan hoort Jupiter onder de horizon te staan aan dezelfde kant als de Zon. Ten derde, en het minst belangrijk, staat Jupiter het liefst in een diurnaal teken (oneven tekens). Staat Jupiter in een nachtelijke kaart, dan ziet men eerder negatieve effecten. Zijn ook de andere twee secte-criteria tegengesteld, dan nemen die effecten toe. Een van de meest voorkomende negatieve uitingen is gewichtstoename. Dit komt doordat de anabole processen in het lichaam, de processen achter groei, ongehinderd doorgaan. Een negatieve Jupiter-type eet en drinkt vaak ook te veel, wat niet helpt. Dit is echter een relatief klein potentieel probleem. Ernstiger gedragingen bij een prominente Jupiter of sterke nadruk op Boogschutter (minder op Vissen) zijn aanspraak en het uitbuiten van de energie van anderen voor zelfverheerlijking. Ik bespreek dit uitgebreid omdat het zelden in astrologieboeken staat, maar het is wel degelijk reëel.