De transits van de planeten

Venus - Inleiding

---

Volgens de meeste astrologische bronnen wordt Venus vaak de ‘Kleine Weldoener’ genoemd. Dit begrip wordt doorgaans op twee manieren uitgelegd. Ten eerste zou de energie van Venus uitsluitend positief en creatief zijn. Ten tweede zou die energie, omdat Venus samen met Jupiter de enige als ‘weldoener’ bestempelde planeten is, per definitie altijd ‘goed’ werken. Geen van beide aannames klopt. Geen enkele planeet werkt altijd ten goede of ten kwade. Elke energie kan worden misbruikt of vervormd. Evenzo kan men zelfs de meest ‘kwaad­dadige’ planeet op een positieve en creatieve manier inzetten.

De twee zogenaamde weldoeners, Venus en Jupiter, vertegenwoordigen energieën waarmee de meeste mensen zich op hun gemak voelen en waarnaar zij uitkijken. Jupiter komt afzonderlijk aan bod. Venus staat voor de liefdesgodinnen uit de oudheid: Ishtar bij de Babyloniërs, Astarte bij andere Semitische volkeren, Aphrodite bij de Grieken en Venus bij de Romeinen. Aphrodite is feitelijk zowel de Griekse naam van de planeet als van de godin. (De astrologie hanteert meestal de Latijnse namen van de goden en godinnen.) Wie de schaduwkant van Venus wil zien, hoeft slechts de mythologie van Aphrodite/Venus te lezen. Daarin verschijnt zij niet als een grote Moedergodin maar eerder als een kosmische frivole dame. De astrologische beschrijving van de planeet is echter veel positiever dan die van de godin. Toch is de keerzijde van Venus precies wat men van een godin van liefde en luxe verwacht. De hogere kant van Venus, die hieronder wordt verkend, gaat verder dan wat de ouden over de planeet dachten.

Wat kan de Venus-energie negatief maken? Het antwoord is dwaasheid. De Boeddha stelt in zijn Tweede Nobele Waarheid dat verlangen het begin van lijden is. Venus vertegenwoordigt niet het brede verlangen waar de Boeddha op doelt, maar seksueel verlangen – een duidelijk Venusiaans motief, samen met Mars – kan wel degelijk veel lijden veroorzaken. Nadere toelichting lijkt overbodig. Veel astrologische handboeken zeggen dat een negatieve Venuservaring vooral ontstaat door moeilijke combinaties met de zogenaamde kwaad­dadigen of door stand in tekens waarmee zij onverenigbaar is. Zulke configuraties kunnen problemen geven. Toch is het nooit onvermijdelijk dat Venus slecht werkt in een horoscoop, al vergroten sommige combinaties die kans aanzienlijk.

Eigenschappen van Venus

Traditioneel meent men dat de hoofd­eigenschap van Venus ‘Vochtig’ is. Er bestaat echter on­een­igheid tussen Ptolemaeus en andere Helleense auteurs enerzijds en middeleeuwse Arabische en Latijnse auteurs anderzijds over de tweede kwaliteit: ‘Warm’ of ‘Koud’. Achter dit verschil schuilen vermoedelijk uiteenlopende culturele opvattingen over vrouwen, die de visie op Venus hebben beïnvloed. Ik kies een andere invalshoek, gebaseerd op de oude leer van de vier hoofdkwaliteiten. ‘Warm’ en ‘Koud’ zijn actief. ‘Vochtig’ en ‘Droog’ zijn passief. Over de vochtigheid van Venus bestaat geen twijfel. De Venus-energie verbindt, verenigt en relateert wat anders gescheiden zou blijven. Op zijn best is dat de band van liefde. Warme planeten verhogen het energieniveau; koude planeten verlagen het. Wat doet Venus? Dat hangt geheel van de context af. Voelt iemand zich koud en levenloos, dan werkt Venus verwarmend. Voelt iemand zich boos of prikkelbaar, dan werkt Venus verkoelend. Daarom stel ik dat Venus simpelweg Vochtig is, neutraal ten opzichte van Warm en Koud.

Polariteit

Venus is een nocturnale planeet. Na de Maan is zij de tweede meest nocturnale planeet (Mars staat op drie). Er is echter veel oud bewijs dat de liefdeskwaliteiten en de vochtigheid sterker tot uiting komen wanneer Venus ’s avonds na de Zon ondergaat, de zogeheten Avondster. Rijst zij ’s morgens vóór de Zon, de Ochtendster, dan beschouwden de Grieken haar als verzwakt en de Babyloniërs als een strijdlustige vrouwelijke godheid in plaats van de godin van de liefde. Deze controverse is in de moderne astrologie nog niet geheel opgelost, maar de meeste astrologen zien Venus waarschijnlijk niet als uitgesproken militante energie.

Gemak of Moeilijkheid van het Omgaan met Venus

Ik heb dit al kort aangestipt. Vraagt men een gemiddelde astroloog of Venus eenvoudig of lastig te hanteren is, dan klinkt vaak een culturele vooringenomenheid door. Toen ik jong was en in Boston werkte (een stad die, zelfs onder astrologen, nog niet volledig van haar puriteinse erfenis is hersteld), hoorde men lezingen waarin Venus bijna een kwaad­dadige leek – en dat kan zij inderdaad zijn, net als elke planeet. Anderzijds houdt bijna iedereen van het idee van liefde. Seks is een populaire activiteit waar velen plezier aan beleven. En, op een hoger niveau, hebben de meeste mensen grote waardering voor muziek en kunst, eveneens terreinen van Venus. Eén schaduwkant heb ik al genoemd: Venus staat voor een vorm van verlangen die veel lijden kan veroorzaken.

Functie in de Geboortekaart

Innerlijke Manifestaties

Samen met de Maan maken de energieën van Venus deel uit van het complex waardoor u voelt dat u in deze wereld thuishoort. Net als de Maan geeft en ontvangt Venus, indien zij goed functioneert, liefde zonder voorwaarden. Dat verklaart meteen waarom Venus nocturnaal is: nachtelijke energie werkt onvoorwaardelijk. Venus verschilt echter van de Maan doordat haar vochtigheid dingen bijeenbrengt, delen tot gehelen smeedt en ze zo laat samenwerken dat iets groters ontstaat dan elk afzonderlijk deel. Die kracht verbindt Venus niet alleen met het geven en ontvangen van liefde maar ook met alle vormen van artistieke creativiteit en esthetisch oordeel. Mensen bij wie Venus sterk is benadrukt, hoeven niet per se zelf kunstenaars te zijn, maar herkennen doorgaans artistieke kwaliteit en schoonheid in wat zij zien of, bij muziek, horen.

De energie van Venus heeft ook een krachtige kant. Zij werkt zo, dat individuele organismen hun eigen overlevings­belang ondergeschikt maken aan de voortplanting van de soort. Ik noem dit wel eens de ‘meedogenloze Venus’. Een voorbeeld vindt men bij bepaalde soorten orchideeën die alleen door één bepaalde wesp kunnen worden bestoven. Zodra een wesp pollen van de eerste bloem heeft opgepakt en een tweede binnengaat, wordt zij gevangen en kan niet meer ontsnappen. Dit is een Venusiaanse eigenschap op een niveau dat de meeste astrologen niet herkennen. Wie echter de mythen over Moedergodinnen goed bestudeert, ziet dit aspect wel. In horoscopen komt deze kant van Venus meestal pas naar voren als andere planeten met Venus combineren op een wijze die haar activeert.

Er is echter ook een veel hogere kant van Venus. Die wordt hieronder beschreven en krijgt in de astrologie eveneens weinig aandacht.

Uiterlijke Manifestaties

De uiterlijke uitingen van Venus zijn duidelijk. Venus staat voor kunst, literatuur en muziek. Zij duidt op alle voorwerpen die via artistieke activiteit worden gemaakt, de plaatsen waar men ze toont, de scholen die in deze disciplines opleiden en gemeenschappen die door kunstenaars worden gedomineerd. Pure Venuskunst is doorgaans beleefd en lyrisch. De stevige beat van populaire muziek en de soms dissonante harmonieën in de klassieke muziek vereisen de toevoeging van andere planetaire energieën, meestal Mars en Pluto. Creatieve kunstenaars vertegenwoordigt Venus eveneens. Hetzelfde geldt voor mannen en vrouwen die ambachten uitoefenen waarbij esthetisch aantrekkelijke en bruikbare producten worden verwacht.

Pas in de moderne tijd – negentiende tot en met eenentwintigste eeuw – maken wij een scherp onderscheid tussen kunstenaar en ambachtsman. Vroeger, zelfs nog in de achttiende eeuw, waren die rollen vaak verenigd in één persoon. Denk aan Michelangelo die het plafond van de Sixtijnse Kapel decoreerde. Johann Sebastian Bach leverde week na week muziek voor de zondagsdienst. Het idee van kunst om de kunst is heel recent. De uitdrukking ‘l’art pour l’art’ dook in de negentiende eeuw voor het eerst in het Frans op. Terzijde: het Latijnse woord ‘ars’, de oorsprong van ‘art’, betekent elke vorm van vaardigheid. In elk geval dekt Venus zowel kunst als ambacht.

Men zegt vaak dat Venus nauwer met vrouwen dan met mannen is verbonden. Het symbool van Venus fungeert in de biologie zelfs als teken voor het vrouwelijke geslacht. Ik vind dit wat overdreven, want zowel Venus- als Mars-elementen komen in alle menselijke geslachten voor. Traditioneel sluit de dominante vrouwelijke stijl echter beter aan bij Venus dan bij Mars. Of dit cultureel bepaald is of volledig natuurlijk, kan men eindeloos bediscussiëren.

Onder levende wezens worden alle decoratieve of sierlijke bloemen door Venus gesymboliseerd. Binnen het leven zijn planten Venusiaanser dan dieren, en onder de dieren zijn herbivoren Venusiaanser dan carnivoren.